Engelli bireyler adaletli yaşam için haklarını geri istiyor
27 Aralık 2024 tarihinde Resmî Gazete ’de yayımlanan ve Özel Tüketim Vergisi ("ÖTV") Kanunu'nda yapılan değişiklikler, engelli bireyleri rahatsız etti. Dün basın toplantısı düzenleyen bireyler seslerini duyurmaya çalıştı. Temsilci olarak Gamze Nur Sarğın açıklama yaptı. Sargın şunları söyledi: ‘Ben, Gamze Nur SARĞIN, Avukatım aynı zamanda 2016 yılında geçIrdIğIm bIr trafIk kazası sebebIyle tekerleklI sandalye kullanarak hayatına devam eden bIr vatandaşım. Bugün burada, engellI bIreylerIn haklarına yönelIk yapılan son düzenlemelere daIr kaygılarımızı dIle getIrmek, alınan kararların yanlışlığı Ile IlgIlI rahatsızlığımızı kamuoyuyla paylaşmak IçIn toplandık. 27 Aralık 2024 tarihinde Resmî Gazete ’de yayımlanan ve Özel Tüketim Vergisi ("ÖTV") Kanunu'nda yapılan değişiklikler, engelli bireylerin yaşam kalitesine ve temel haklarına ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Bu yeni düzenleme ile birlikte, ÖTV Kanunu’nun 7. Maddesi’nde yer alan şartlarda yapılan değişiklikle birlikte, engelli bireylerin ÖTV muafiyeti ile aldığı araçların değiştirebilme süreleri 5 yıldan 10 yıla çıkarılmış, alınacak araçların en az yüzde 40 yerli katkı oranına sahip olması zorunlu hale getirilmiş ve araçlarımızın kullanımı belirli kişiler ile kısıtlanmıştır.’
‘ Devletimiz Sosyal Devlet anlayışıyla günümüzde çeşitli düzenlemeler ile hayatımızı kolaylaştırmaya yönelik köklü adımlar atıyor olmasına karşın yapılan bu yeni düzenleme, engelli bireylerin yaşamını kolaylaştırmak bir yana dursun, aksine yaşam içerisinde var olmalarını ve toplumsal hayata katılımlarını zorlaştıracaktır. Engelli bireylerin yaşamı, fiziksel, ruhsal ve sosyal engellerle dolu birçok mücadeleyi gerektirdiği bilinmektedir. Bu zorlukların yanında, sosyal yaşam içerisinde olmamızda kolaylıklar sağlayan araçlarımızda belirli özelliklere ihtiyacımız olmaktadır. Bu ihtiyaçların büyük bagaj kapasitesi ile tekerlekli sandalyelerimizi yükleme alanlarına, teknolojik donanımlar ve güvenlik paketleri gibi kritik özelliklere sahip araçlar ile elden gaz tertibatlarımızla tek elle kullanmak zorunda olduğumuz araçlarımızda acil durumlarda güvenliğimizin sağlanması için desteğin olmasıdır. Bu tarz özellikler üst segment araçlarda bir arada bulunmaktadır. Bu araçlarda saydığım sebeplerden anlaşıldığı üzerine bizim için bir lüks değil; temel bir ihtiyaçtır. Ancak getirilen %40 yerli katkı oranı, mevcut şartlarda bu ihtiyaçları karşılayan araç seçeneklerini çok ciddi bir şekilde sınırlamaktadır. ‘
‘Bu sınırlı seçenekler piyasada engellilere satılan araçlarda enflasyon yaratacağı yakın zamanda getirilen satış limiti kuralı ile limit dahilinde kalan araçların alımında rüşvet alındığında tecrübe edilmiştir. Bu durumda yine bizim hayatımızı zorlaştıracaktır ve yasal hakkımız olan araçlara ulaşmamızı da imkansız hale getirecektir. Mevcut mevzuat bildiğiniz üzere, elektrikli araçlardaki ÖTV muafiyetini %10 olarak belirlemiştir. Yeni düzenlemeye göre piyasadaki tek yerli elektrikli araç olan TOGG markasının tek seçenek haline gelmesine neden olmaktadır. Ancak TOGG dışındaki seçeneklerin neredeyse tamamı ithal olduğundan, engelli bireylerin bu gibi düzenlemeler nedeniyle yaşamlarında daha fazla sıkıntı yaşayacağı açıktır. Bu sistem TOGG marka yerli üretim araçların engellilerin tek seçeneği olması sağlanmak istenmesi sorularını akla getirmektedir. Ancak biz engelli bireylerin elektrikli araç kullanımları, hem şarj etme olanaklarının erişilebilir olmaması, hem de yeni geçilen bir yakıt türünde tüm sistemin tam entegre çalışıyor olmamasından dolayı çok mümkün değildir.’
‘Yani bu sistemi kendi aracını kullanan engelli bireylerin kullanması mümkün olmadığından elektrikli araçların bizler tarafından tercih edilmesi çok mümkün değildir. Bu yeni düzenlemenin gerekçesi olarak, ÖTV muafiyetinin engellilerin üzerinden araç alımı yapan engelli olmayan kişilerin suistimal edilmesi gösterilmiştir. Ancak, bu gibi suistimallerin varlığı, engelli bireylerin haklarının zorlaştırılmasını asla meşrulaştıramaz. Devletin, hak sahiplerini tespit edecek, suistimalleri engelleyecek ve cezalandıracak mekanizmalara sahip olduğu bilinmekte. Bu suistimallerin yapıldığı durumlarda, kişilerin tespit edilip engellenmesi yargı ve emniyet güçleriyle yapılabilecekken, kolay yoldan engelli bireylerin cezalandırılması kabul edilemez bir gerçektir. Anayasamızın 10. maddesinde belirtildiği üzere, herkes kanun önünde eşittir ve devlet, bu eşitliğin fiilen yaşama geçmesi için gereken tedbirleri almakla yükümlüdür. Eşitlik olmayan durumlarda pozitif ayrımcılıklar sunarak, eşitliğin sağlanması yine devletin görevidir. ‘
‘Ne var ki bu düzenleme, biz engelli bireylerin anayasal haklarına aykırı bir şekilde, eşitlik ilkesini zedelemekte ve devletimizi sosyal devlet anlayışından uzaklaştırmaktadır. Şunuda belirtmek istiyoruz: Engelli bireylerin hayata tam ve etkin katılımı, yalnızca bir anayasal zorunluluk değil; aynı zamanda insani bir gerekliliktir. Bugün bize dayatılan bu yeni şartlar, toplumsal yaşamdan kopmamıza neden olacak, bizleri daha çok destek aramamıza yol açarak muhtaç bırakacak ve daha da çaresiz hale getirecektir. Taleplerimiz çok net: • ÖTV muafiyetindeki 10 yıllık süre derhal yeniden gözden geçirilmeli ve eski 5 yıllık uygulamaya dönülmelidir. • %40 yerli katkı oranı şartı, engelli bireylerin yaşam standartlarını düşüreceği açıktır ve bu düzenleme geri çekilmelidir. • Hatta yeni değerleme ile 2 milyon 247 bin tl olan limit ortadan kaldırılarak, eskiden uygulanan 1.6 motor hacmine dönülmesi bizlerin yaşamında pozitif etkiler yaratacaktır. • Ayrıca, Engelli bireylerin haklarını korumaya yönelik politikalar geliştirilirken, engelli STK’larının ve bu konuda uzman kişilerin görüşleri mutlaka dikkate alınmalıdır. UNUTULMAMALI Kİ; ENGELLİLERİN SOSYAL VE TOPLUMSAL YAŞAMDA DAHİL OLMASININ BİRİNCİ ŞARTI ERİŞİLEBİLİRLİKLERİNİN SAĞLANMASI İLE BAŞLAR. BU YÜZDEN TÜM ENGELLİ VATANDAŞLAR ADINA HAYKIRIYORUZ Kİ, ADALETLİ BİR YAŞAM İÇİN HAKLARIMIZI GERİ İSTİYORUZ!’
